کاهش دمای بدن یا همان هیپوترمی چیست و چه نشانه هایی دارد؟

هیپوترمی یک مشکل پزشکی اورژانسی است که در آن بدن شخص سریع تر از آنکه بتواند گرما تولید کند آن را از دست می دهد و باعث پایین آمدن درجه حرارت بدن خواهد شد. دمای طبیعی بدن در حدود ۳۷ درجه سانتیگراد است اما هنگامی که هیپوترمی رخ دهد به کمتر از ۳۵ درجه سانتیگراد می رسد. هنگامی که دمای بدن کاهش میابد قلب، سیستم عصبی و اندام های دیگر نمی توانند بطور عادی کار کنند. در صورت عدم درمان، هیپوترمی می تواند منجر به نارسایی کامل سیستم قلبی، تنفسی و در نهایت مرگ شود. هیپوترمی اغلب در اثر قرار گرفتن در معرض هوای سرد و یا شنا در آب سرد ایجاد می شود. درمان های اولیه هیپوترمی شامل روش هایی برای گرم کردن بدن می باشد تا بدن به دمای معمول برسد.

علائم هیپوترمی:

لرزیدن :لرزیدن اولین چیزی است که درصورت کاهش دمای بدن احساس می شود زیرا بدن دفاع اتوماتیکی در برابر سرما و تلاش برای گرما انجام می دهد.

• تکلم نامفهوم و زمزمه ای
• تنفس آرام و کوتاه
• نبض ضعیف
• تعادل نداشتن و حرکات ناهنماهنگ اندام های حرکتی
• از دست دادن هوشیاری و سردرگمی
• از دست دادن حافظه و تمرکز
• پوست به رنگ قرمز روشن و سرد ( اغلب در نوزادان)

کسی که مبتلا به هیپوترمی می باشد معمولا از وضعیت خود آگاهی ندارد زیرا علائم آن اغلب به تدریج شروع می شود.

تشخیص هیپوترمی :

تشخیص هیپوترمی معمولاً براساس علائم جسمی فرد و شرایطی که فرد در آن دچارهیپوترمی شده است آشکار می شود. آزمایش خون می تواند به تأیید هیپوترمی و شدت آن کمک کند.

با این وجود، اگر علائم خفیف باشد، ممکن است تشخیص به راحتی نباشد به عنوان مثال یک فرد مسن که در داخل خانه است و علائم گیجی، عدم هماهنگی حرکات و مشکلات گفتاری دارد.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

هنگامی که احساس می کنید به هیپوترمی مبتلا شده اید سریعا با اورژانس تماس بگیرید و در زمان انتظار سعی کنید آرام باشید و لباس گرم بپوشید.

شایع ترین دلیل هیپوترمی افت فشار خون و قرارگیری در شرایط آب و هوایی سرد و یا آب سرد می باشد که قرارگیری در هوای سرد شرایط را تشدید می کند. برخی شرایطی که منجر به هیپوترمی می شود عبارتند از:

• پوشیدن لباس های نازک در هوای سرد
• قرارگیری در معرض هوای سرد
• تعویض نکردن لباس های مرطوب و رفتن به مکان گرم و خشک
• افتادن در آب مانند یک حادثه در قایق رانی
• زندگی در خانه ای که سرد است خواه از گرمای ضعیف یا تهویه مطبوع بیش از حد

چگونه بدن گرما را از دست می دهد؟ برخی مکانیسم های کاهش گرما از بدن عبارتند از:

گرمای تابشی : اکثر مواردی که بدن گرما را ازدست می دهد ناشی از سطوح محافظت نشده بدن می باشد.

تماس مستقیم : اگر با چیزی خیلی سرد مانند آب یا زمین یخ در تماس باشید گرما از بدن خارج می شود زیرا آب برای خروج گرما از بدن بسیار عالی عمل می کند. گرمای بدن در آب سرد سریعتر از هوای سرد از بین می رود. به همین ترتیب اگر لباس مرطوب باشد از دست دادن گرما سریع تر رخ می دهد مانند اینکه در زیر باران گرفتار شده باشید.

باد : باد باعث می شود گرمای سطحی از بدن خارج شود و یک عامل مهم در ازدست دادن گرما محسوب می شود.

عوامل خطر هیپوترمی عبارتند از:

خستگی : در هنگام خستگی تحمل بدن در برابر سرما کاهش میابد.

افزایش سن : افرادی که مسن هستند در هنگام سرمای بیش از حد ممکن است قادر به برقراری ارتباط نباشند تا زمانی که به مکانی گرم منتقل شوند.

کودکان : کودکان سریع تر از بزرگسالان گرمای بدنشان را از دست می دهند. کودکان همچنین ممکن است سرما را نادیده بگیرند زیرا سرگرمی های زیادی دارند و ممکن است راضی به پوشیدن لباس گرم درهوای سرد نشوند.

مشکلات ذهنی : افراد مبتلا به بیماری های روحی روانی، زوال عقل و یا کسانی که داروهای افسردگی مصرف می کنند ممکن است سرمای هوا را درک نکنند. افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است از خانه سرگردان شده و به راحتی گم شوند، همین امر سبب می شود تا در هوای سرد یا مرطوب گرفتار شوند.

شرایط پزشکی : برخی از اختلالات سلامتی بر توانایی بدن برای تنظیم دما تاثیر می گذارد. مواردی چون کم کاری تیروئید، تغذیه ضعیف یا بی اشتهایی عصبی، سکته، دیابت، ورم مفاصل شدید، بیماری پارکینسون، تروما و آسیب های نخاعی.

داروها : مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی ، داروهای روان گردان، داروهای ضد درد و آرام بخش توانایی بدن در تنظیم دما را مختل می کنند.

مشکلات بیماری هیپوترمی

چنانچه در بخش سلامت نمناک عنوان شده است افرادی که به دلیل قرار گرفتن در معرض هوای سرد یا آب سرد دچار هیپوترمی می شوند در مقابل سایر صدمات ناشی از سرما نیز آسیب پذیر هستند از جمله :

• انجماد بافت های بدن ( سرمازدگی)
• پوسیدگی
• مرگ بافت ناشی از قطع جریان خون (گانگرن)

پیشگیری از هیپوترمی :

در هوای سرد، بدنتان را گرم نگهدارید – قبل از این که شما یا فرزندانتان وارد هوای سرد شوید به خاطر داشته باشید :

پوشش مناسب داشته باشید : برای جلوگیری از فرار گرمای بدن از سر، صورت و گردنتان، از کلاه یا پوشش محافظ دیگری استفاده کنید و دست های خود را نیز با دستکش بپوشانید.

از فعالیت هایی که باعث تعریق زیاد شما می شود، خودداری کنید : ترکیب لباس مرطوب و هوای سرد باعث می شود گرمای بدن سریع تر از دست برود.

از پوشش های لایه دار استفاده کنید : لباس های گشاد، لایه ای و سبک بپوشید. لباس های بیرونی که از مواد محکم و بافته ساخته شده اند، ضد آب هستند و برای محافظت در برابر باد مناسب می باشند. لایه های داخلی پشم، ابریشم یا پلی پروپیلن گرمای بدن را بهتر از پنبه نگهداری می کنند.

بدنتان را خشک نگهدارید : تا حد امکان خشک بمانید، هرچه سریع تر لباس مرطوب و خیس را تعویض کنید. مخصوصاً مراقب باشید که دست و پاهای خود را خشک نگهداری کنید زیرا ورود برف به دستکش و چکمه آسان است.

کودکان را از سرما در امان نگه دارید :برای جلوگیری از هیپوترمی کودکان در زمستان:

• به نوزادان و کودکان خردسال یک لایه لباس بیشتر از یک بزرگسال بپوشانید.
• در صورت لرزیدن کودکان آن ها را داخل خانه بیاورید زیرا لرزش اولین علامت شروع هیپوترمی می باشد.
• کودکانی که به طور مکرر برای بازی از خانه خارج می شوند را گرم نگه دارید.
• اجازه ندهید نوزادان در یک اتاق سرد بخوابند.
• ایمنی ماشین در زمستان
• زمانی که درهوای سرد قصد سفر دارید باید از گرمایش اتومبیل مطمئن باشید و اگر در مسیر دچار مشکل شدید با اورژانس و امداد خودرو در تماس باشید.

وسایل اضطراری را در اتومبیل خود به همراه داشته باشید :وسایلی چون چندین پتو، کبریت، شمع، یک بطری تمیز تا توسط آن برف را به آب آشامیدنی تبدیل کنید، یک کیت کمک های اولیه، مواد غذایی خشک یا کنسرو شده، طناب بکسل، کابل تقویت باطری، قطب نما و یک کیسه شن.

در صورت سردی بیش از حد هوا هر ساعت ، ۱۰ دقیقه بخاری اتومبیل را روشن کنید. همچنین اطمینان حاصل کنید هنگامی که اتومبیل روشن است و موتور آن در حال حرکت است یک پنجره کمی باز بوده و لوله اگزوز با برف پوشانده نشده باشد.

جلوگیری از هیپوترمی در خانه

برخی افراد می پندارند که هیپوترمی تنها ممکن است برای افرادی رخ دهد که در دریاچه ای یخ زده افتاده اند و یا در کوهستان گیرکرده اند اما برای ابتلا به هیپوترمی نیازی نیست تا چنین رویدادهای شدید و دراماتیکی شکل بگیرند.

هیپوترمی می تواند، در خانه و زمانی که فکر می کنید در امان هستید نیز رخ دهد. اگر به مدت طولانی و در دمای کم قرار بگیرید، ممکن است دچار هیپوترمی خفیف شوید به خصوص افراد مسن که اگر در دمایی که برای افراد جوان تر و سالم تر خوب و مناسب است، قرار گیرند، دچار هیپوترمی خفیف می شوند. پس اگر افراد مسن از دمای پایین خانه شکایت دارند، دمای خانه را افزایش دهید.

تنها چند درجه اختلاف وجود دارد

زمانی که هوا سرد است با لباس نازک، به این طرف و آن طرف نروید زیرا تفاوت بین احساسی خوب و دچار شدن به هیپوترمی تنها به چند درجه بستگی دارد. دمای عادی بدن (حدود ۳۷ درجه سلسیوس) است، اگر این دما به کمتر از ۳۵ درجه سلسیوس برسد، هیپوترمی شکل می گیرد.

کم آبی بدن و هیپوترمی

برای طبیعت گردی در آب و هوای سرد باید تدارک ببینید تا دچار سرمازدگی نشوید. همچنین شما باید تامین آب بدن را نیز در نظر بگیرید زیرا کم آبی شما را در برابر سرمازدگی و مرگ آسیب پذیرتر می کند. داشتن مایع کافی در بدن سبب تنظیم دمای مرکزی بدن و حفظ گرمای آن می شود. همچنین، حجم خون شما نیز باید مناسب باشد زیرا در این صورت بدن مایعات را به میزان کافی به سمت عضلات و احشا (اندام های داخلی) به گردش درمی آورد تا عملکرد آنها حفظ شود.

ایمنی در برابر آب سرد

برای پیشگیری از هیپوترمی ، لازم نیست آب بسیار سرد باشد زیرا هر آبی که سردتر از دمای معمولی بدن باشد باعث از بین رفتن گرما می شود.

در صورت افتادن تصادفی در داخل آب، با رعایت نکات زیر زمان زنده ماندن خود را افزایش دهید:

جلیقه نجات بپوشید : اگر قصد سوار شدن در قایق را دارید، یک جلیقه نجات بپوشید زیرا امکان شناور بودن را بدون شنا کردن فراهم می کند و به شما کمک می کند تا مدت بیشتری در آب سرد بمانید.

در صورت امکان از آب خارج شوید : تا حد امکان از آب خارج شوید، مانند بالا رفتن از یک قایق دیگر و یا گرفتن یک شی به خاطر این دلیل که شناور بمانید.

سعی نکنید شنا کنید مگر آنکه جانتان در خطر باشد : درصورتی که قایق کمکی، شخصی برای کمک یا جلیقه نجات باشد لازم نیست شنا کنید زیرا باعث صرف انرژی شده و مدت زمان زنده ماندن را کاهش می دهد.

بدن خود را در حالتی برای حفظ گرما قرار دهید : برای کاهش اتلاف گرما در حالی که منتظر کمک هستید از موقعیت بدنی موسوم به وضعیت کاهش فرار گرما استفاده کنید. برای محافظت از بدن، زانوهایتان را به سمت سینه خود بکشید. اگر جلیقه نجات بر تن دارید پاهای خود را محکم به یکدیگر چسبانده و خم کنید و با کمک بازوها سر و گردن تان را حفظ کنید.

لباس خود را عوض نکنید : در حالی که هنوز در آب هستید، لباستان را تعویض نکنید زیرا همین لباس به شما کمک می کند تا از آب سرد در امان بمانید. تنها زمانی لباستان را تعویض کنید که از خروج خود مطمئن شده باشید. سپس برای خشک و گرم شدن، اقدامات لازم گرمایشی را انجام دهید.

الکل از هیپوترمی پیشگیری نمی کند

برخی افراد به اشتباه می پندارند که الکل بدن را گرم می کند و نقطه انجماد را کاهش می دهد بنابراین سبب کاهش آسیب پذیری از یخ زدگی می شود. در حقیقت با مصرف الکل و کاهش دمای مرکزی بدن، ممکن است متوجه احساس گرمای ناشی از مصرف الکل نشوید. مصرف یک نوشیدنی الکلی سبب کاهش دمای مرکزی بدن، گشادی رگ های خونی زیر پوست و آوردن خون بیشتر به سطح و ایجاد احساس کاذب گرما در شما می شود.

سایر نکات برای کنترل بیماری فردی که مبتلا به هیپوترمی شده است:

تنفس او را کنترل کنید : فرد مبتلا به هیپوترمی شدید ممکن است بیهوش به نظر برسد یا بدون علائم ظاهری مانند نبض یا تنفس باشد. اگر تنفس فرد متوقف شده یا به نظر خطرناک می رسد در صورتی که آموزش های حلال احمر دیده باشید فوراً CPR را شروع کنید.

نوشیدنی های گرم به او بدهید : اگر فرد مبتلا هوشیار است و قادر به بلع می باشد، یک نوشیدنی گرم، شیرین، بدون الکل و بدون کافئین را برای کمک به گرم کردن بدن به او بدهید.

از کمپرس های گرم و خشک استفاده کنید : از یک کمپرس گرم یا یک کمپرس پر از آب گرم یا یک حوله گرم استفاده کنید. کمپرس را فقط به گردن، قفسه سینه یا کشاله ران او بمالید. کمپرس گرم را روی بازوها یا پاهای فرد قرار ندهید زیرا گرمای اعمال شده در بازوها و پاها خون سرد را به سمت قلب ، ریه و مغز بازمی گرداند و باعث می شود تا دمای بدن کاهش یابد که البته این امر می تواند کشنده باشد.

گرمای مستقیم بر بدن او اعمال نکنید : برای گرم کردن فرد با استفاده از آب داغ، از پد گرمکن یا چراغ گرمایش استفاده نکنید. گرمای شدید می تواند به پوست آسیب برساند یا حتی باعث ضربان قلب نامنظم شود که در نهایت باعث ایست قلبی خواهد شد.

باز پس گیری خون : ممکن است خون در بدن گرم شده و مجدد به گردش در آید. یک روش معمول برای گرم کردن خون استفاده از دستگاه همودیالیز است که اغلب برای فیلتر کردن خون در افرادی که عملکرد ضعیف کلیه دارند استفاده می شود. ممکن است لازم باشد از دستگاه های بای پس قلبی نیز استفاده کنید.

با استفاده از اکسیژن مرطوب شده و ماسک های تنفسی یا لوله بینی می توانید مجاری هوایی را گرم کرده و به افزایش درجه حرارت بدن کمک کنید.

نکاتی برای افرادی که بیشتر در معرض خطر هیپوترمی هستند

برای افرادی که بیشتر در معرض خطر هیپوترمی هستند، مانند نوزادان، افراد مسن، افرادی که مشکلات روحی یا جسمی دارند و افرادی که بی خانمان هستند؛ برنامه های ارتباط با جامعه و خدمات پشتیبانی اجتماعی می تواند کمک بزرگی باشد.

اگر در معرض خطر هستید یا فردی را در معرض خطر می شناسید، برای دریافت خدمات موجود با دفتر بهداشت محلی خود تماس بگیرید.

با پرداخت قبوض وسایل گرمایشی و اطمینان از اینکه منزل شما گرم می باشد، می توانید در هوای سرد از هیپوترمی در امان باشید.